Werken en wonen in een schoolgebouw

TEKST Rutger van Oldenbeek
FOTOGRAFIE Scagliola Brakkee

Tech Campus De School dankt zijn naam aan de vorige bestemming van het gebouw: tot augustus 2019 was hier het Bonaventura College gevestigd. Het oudste deel van het gebouw dateert uit 1969 en werd gekenmerkt door tactiele materialen als schoon metsel- en betonwerk, blank gelakt hout en staal. Door grote raampartijen en toepassing van veel glas in het interieur was het gebouw open en transparant. In 1998 werd er een deel aangebouwd en ook in de jaren 2007 werd de middelbare school uitgebreid, onder meer met een extra verdieping – waarbij de verschillende delen elk een eigen sfeer hadden. De twee ingrijpende verbouwingen beïnvloedden het oorspronkelijke karakter van het gebouw sterk: door de verschillende materiaal- en kleurenkeuzes per fase was het verrommeld geraakt. Op sommige plekken was het gebouw dichtgeraakt door de nieuwe delen, waardoor de openheid deels verloren ging. Nadat het Bonaventura College het gebouw verliet, stond het enige tijd leeg en werd het tijdelijk antikraak bewoond, wat eveneens de nodige sporen naliet.

Starterswoningen

Barry Verdel van Verdel ICT & Media (nu Verdel Digitaal partner) zocht een nieuw kantoor voor zijn groeiende bedrijf in Roelofarendsveen en kreeg de mogelijkheid om de voormalige school van de gemeente te kopen. Daaraan waren wel een aantal voorwaarden verbonden: zo moest het gebouw een maatschappelijke functie krijgen en bijdragen aan de gemeente. “Barry Verdel kwam bij ons om te informeren naar de mogelijkheden en vroeg ons een voorstel voor de gemeente te maken, en dat moest een ‘offer you can’t refuse’ zijn”, vertelt Maria Haag, architect–partner bij VRP architecten. “Wij wisten dat er een tekort aan sociale huurwoningen voor starters is in Roelofarendsveen en stelden voor hier een deel van het schoolgebouw voor te gebruiken. Aanvankelijk was het de bedoeling de woningen in lokalen in het schoolgebouw zelf te maken, maar dat bleek te ingewikkeld. De gymzaal en de laagbouw met kleedruimtes daaromheen bleken het minst bruikbaar en zouden kunnen worden gesloopt om ruimte te maken voor de woningen.”

Het plan van VRP architecten viel direct in goede aarde en er werd een PvE gemaakt, dat tot het einde door het bureau werd begeleid. De gymzaal werd gesloopt; hier staat nu een door VRP architecten ontworpen blok met 27 nieuwe, duurzame, startersappartementen. Tussen het schoolgebouw en de nieuwbouw is een gezamenlijk te gebruiken binnentuin, die de synergie tussen wonen en werken bevordert, een belangrijk uitgangspunt voor de Tech Campus. Het schoolgebouw is geen monument en kan in de toekomst alsnog worden gesloopt, en dan worden vervangen door woningen waarmee een gesloten blok kan worden gemaakt.

Vernieuwd en verbeterd schoolgebouw

Het schoolgebouw werd voor een groot deel tot het casco gestript. De tactiele materialen als het schoon metselwerk, blank gelakt hout, staal en schoon grindbeton bleven echter behouden en zijn in het zicht gelaten. Haag: “Ons uitgangspunt bij het interieurontwerp was de school zoveel mogelijk een school te laten blijven. Wij hadden hierbij vier thema’s: speelsheid, openheid, tactiliteit en kleurgebruik. Die thema’s zijn overal in het ontwerp versterkt of nieuw aangebracht. Daarnaast hebben we van het gebouw weer één geheel gemaakt, waarvoor het oudste deel uit 1969 het uitgangspunt was.”

Hoe dat oudste deel was, is onder meer mooi te zien in de trappenhuizen – met het schone metselwerk, de gele vloertegeltjes, de betonnen trappen en de traprelingen met zwart PVC. “Dat PVC was gelukkig nog verkrijgbaar”, zegt Haag. “Alles wat aan vervanging toe was, is vernieuwd, verbeterd en verduurzaamd, en we hebben veel laten herstellen.” Ook de oorspronkelijke kleuren – veel geel, groen en blauw – komen overal terug, maar de kleurstelling en de afwerking zijn consequenter en lichter. Daarnaast zijn veel installaties hergebruikt, de plafonds en de verlichting zijn nieuw.

Touwen en ringen

Waar de gesloopte gymzaal aansloot op de aula van de school is een nieuwe hoge glazen pui geplaatst, waardoor een lichte, serreachtige ruimte is ontstaan. Die kijkt uit op de binnentuin; om het overvloedige daglicht te temperen is tegen de glazen pui zonwering aangebracht. Voor de pui staat een grote bar, met een front dat grotendeels is afgewerkt met houten latjes en een blad in een composietmateriaal. Boven de bar hangen de oorspronkelijk touwen van de gymzaal waarvan armaturen zijn gemaakt. Haag: “We hebben er ringvormige lampen bij bedacht die mooi passen bij de touwen, waarvoor Dirk Stibbe van PD Lighting ons advies gaf.”

De voormalige aula heeft nog min of meer dezelfde functie, en wordt door alle bedrijven en instanties op de Tech Campus gebruikt – voor onder meer de lunch, borrels en feestjes. Ook wordt er veel afgesproken en kan er worden gewerkt. Er zijn verschillende zitmogelijkheden, waaronder grote en kleine tafels met ‘school-achtige’ stoelen, hoge tafels voor de lunch en met Kvadrat-stoffen beklede zitcoupés – als al het maatwerkmeubilair in de Tech Campus door VRP architecten ontworpen. Aan de straatgevel zijn met glazen wanden afgesloten vergaderruimtes, waarvan één met een ronde wand die verwijst naar de ronding in de gevel. Achter in de ruimte is de showroom van Verdel, die met taatsdeuren kan worden afgesloten.

Interactie

Behalve Verdel Digitaal partner huisvest Tech Campus De School onder meer het ICT-bedrijf CoolProfs, studio voor communicatie Free Design en FlowerWatch, een expertisecentrum voor kwaliteitsborging in bloemen. Ook kunnen er flexwerkplekken en overlegruimtes worden gehuurd. Daarnaast biedt de Tech Campus ruimte aan meer maatschappelijke functies en activiteiten. Zo is de openbare bibliotheek Rijn en Venen er gevestigd en is er een podcaststudio en een ‘Makerlab’, waar jongeren kennis kunnen maken met verschillende soorten technologieën, zoals 3D-printers, robots, 3D-scanners en VR-brillen. Haag: “Sociale duurzaamheid en het tot leven brengen van deze plek was ook een belangrijk thema bij de transformatie.”

Er is veel interactie met de omgeving en er worden verschillende activiteiten voor het dorp georganiseerd. Ook de voormalige toneelzaal van het college is voor iedereen beschikbaar. De zaal kan worden gebruikt voor onder meer brainstormsessies, lezingen en presentaties, en de lokale toneelvereniging St.Theodulfus geeft er haar voorstellingen. De toneelzaal was uitgevoerd in felle kleuren, maar kreeg van VRP architecten een meer ‘corporate’ uitstraling. Tegenover de toneelzaal is een grote tribunetrap; de schuifdeuren tussen de zaal en de trap kunnen helemaal open, zodat ook daar publiek kan zitten.

Sanseveria’s

Veel voormalige klaslokalen zijn getransformeerd tot werkomgevingen, waarvan een aanzienlijk deel wordt gebruikt door Verdel. Er zijn open en gesloten werkruimtes, de eerste met onder meer coupébanken die zijn afgewerkt met akoestisch materiaal. Bij de werkplekken staan ‘school-achtige’ lockers wat weer mooi aansluit bij het thema. Vrijwel alle bureaus zijn in hoogte verstelbaar. Behalve zwart linoleum ligt in de werkruimtes tapijt, aangebracht in onregelmatige banen en daardoor in elke ruimte net iets anders. De kantoren van Verdel zijn te herkennen aan het groene tapijt, in de andere ligt blauw tapijt. In de kantoorruimte op de begane grond is een bijzondere vergaderkamer waarin het niveauverschil van de gang doorloopt. “Die noemen ze de scrumruimte bij Verdel”, weet Haag. Door het niveauverschil heeft de tafel hoge poten aan een, en lage aan de andere kant. Boven de tafel hangt een ingenieuze lampencompositie. De ruimte heeft glazen wanden met geronde hoeken en kan met een vitrage worden afgesloten.

Bij de verbouwing kwamen op sommige plekken de oorspronkelijke ruwe betonnen pilaren tevoorschijn. Haag: “Die breken de ruimte mooi en hebben we daarom zo gelaten.” In het hele gebouw staan op veel plekken planten, waaronder de nodige sanseveria’s. “Een running gag”, zegt Haag, “want het is een plant die niet stuk is te krijgen en daarom ook veel in scholen stond.”

Plekjes

In de voormalige fietsenkelder is de hellingbaan nog te zien, erop is een ‘bioscoop’ gemaakt waarvoor de opdrachtgever zelf echte theaterstoelen regelde. Verderop in de kelder is een ‘hangout’ ruimte met onder meer een biljarttafel en dartborden, waar ook borrels en bijeenkomsten worden georganiseerd. De meubelen zijn hier hergebruikt, op de vloer ligt een geel tapijt, “want ik wilde een zonnige sfeer”, aldus Haag.

De ruimtes in de kelder worden veel gebruikt, niet alleen voor bijeenkomsten, maar ook om koffie te drinken, te bellen of gewoon even buiten je kantoor te zitten. Hiervoor zijn overal plekjes in het gebouw, ook bijvoorbeeld op de gangen langs de voormalige les-lokalen. Haag: “Het creëren van dit soort plekjes was een belangrijke wens van de opdrachtgever en het gebouw leende zich er ook uitstekend voor. Door het creëren van kantoren in het schoolgebouw was er veel ‘snijverlies’, waardoor dit soort plekken als vanzelf ontstonden.”

Dankzij de transformatie en de nieuwe bestemming kan het gebouw weer een hele tijd mee. Haag, “De opdrachtgever was verliefd op het gebouw en stelde alles in het werk om de plannen mogelijk te maken. De samenwerking ging ook heel vlot en er was veel vertrouwen. Bovendien zijn we binnen de planning en het budget gebleven.”

Legenda:

Opdrachtgever Verdel ICT en Media
Architect, interieurontwerp en directievoering VRP architecten
Maatwerkmeubilair Design en Meer
Losse meubelen o.a. Hay, Hijdra
Meubelstoffen Kvadrat
Vloerbedekking Tarkett (linoleum, Lino Veneto), Desso | Tarkett (tapijt)
Verlichting Esse-Ci, Lumen Center Italia, Lodes, Darø, SG Lighting
Speciale verlichting Project Design Lighting
Stoffering Projectstoffering Leiden
Glazen scheidingswanden QbiQ
Systeemplafonds Ecophon Saint Gobain
Keukeninrichting Bouter
Adviseur constructies Faas & van Iterson
Adviseur installaties Vintis installatieadviseurs
Adviseur bouwfysica S&W Bouwkundig Ingenieurs
Uitvoering Bouwbedrijf Van der Geest Oud Ade
Oppervlakte 3.180 m² BVO
Oppervlakte appartementen 1.100 m² BVO