Het Nationaal Holocaustmuseum in Amsterdam, een project van architectenbureau Office Winhov, is door de vakjury unaniem gekozen als het Beste Gebouw van het Jaar 2025. Dat maakte juryvoorzitter Ingrid van Engelshoven op 5 juni bekend in het Nieuwe Instituut in Rotterdam. De Publieksprijs ging naar ‘Kantoor vol Afval’ in Katwijk van Popma ter Steege Architecten en de Aanmoedigingsprijs werd uitgereikt aan Groothuijse de Boer Architecten voor ‘Twee woongebouwen in Hattem’.
Het Nationaal Holocaustmuseum maakt ruimte voor het vertellen van verhalen over de Tweede Wereldoorlog. De huidige oorlogen tonen eens te meer het belang van kennis over deze geschiedenis, en de noodzaak om daarop te reflecteren en met elkaar in gesprek te gaan. Het Holocaustmuseum begon als project met het verhaal van de plek; de architectuur is ingezet om dat zo goed mogelijk te vertellen. Het getuigt van lef om de Schouwburg, de voormalige school en het entreegebouw in een museale ervaring bijeen te brengen. Dat geldt ook voor de keus om relatief weinig aan de Schouwburg te veranderen, terwijl aan de andere kant juist een markant entreegebouw is toegevoegd.
Het Nationaal Holocaustmuseum is een gelaagd project, dat stadsherstel, nieuwbouw, expositie, verhalen combineert en een relatie legt tussen gebouwen en de straat. Het maakt een plek waar iedereen naartoe kan, herkenbaar en zichtbaar, met een entreegebouw dat bescheiden is en elegant. Het museum neemt je vervolgens mee in hoe het vroeger was en wat er op de plek gebeurd is. Een belangrijk thema daarbij is de omgang met de zwaarte van het onderwerp, waarbij gekozen is om het verhaal in daglicht en vanuit de alledaagse ervaring te vertellen.
Dit alles is op voorbeeldige wijze gedaan. De zorgvuldige inpassing, het vakmanschap, de beheersing van materiaal en licht, het goede samenspel tussen gebouw en tentoonstelling, de sublieme samenwerking tussen ruimtelijke disciplines; het zijn kwaliteiten die de jury elk bouwproject toewenst.
Publieksprijs
Vanaf de bekendmaking van de nominaties kon online gestemd worden op zeven genomineerde projecten. De winnaar van de Publieksprijs is:
Kantoor vol Afval, Katwijk
Architectenbureau Popma ter Steege Architecten
Opdrachtgever Rijksvastgoedbedrijf
Uit het juryrapport:
“Met ‘Kantoor vol Afval’ wil het Rijksvastgoedbedrijf een nieuwe, duurzame standaard stellen voor de renovatie van rijkskantoren. Het gebouw staat op het voormalige vliegveld Valkenburg, waar op termijn een woonwijk moet verrijzen. Tot die tijd worden de oude defensiegebouwen verhuurd, waarbij noodzakelijk onderhoud is aangegrepen om te experimenteren met circulaire renovatiemethoden. Popma ter Steege Architecten werkte zo veel mogelijk met elementen uit het bestaande pand, aangevuld met tweedehands en biobased materialen.”
“Dit project toont het belang van een overheid die haar rol pakt bij het uitstippelen van een duurzame koers. De jury denkt dat dit experiment opschaalbaar is, al is deze aanpak nu 10 procent duurder dan standaard renoveren. Maar grondstoffen worden schaarser, en eisen aan duurzaamheid hoger. Bovendien levert deze aanpak architectonische meerwaarde op; het karakter van het pand is behouden en verrijkt met verhalen van hergebruikte materialen, zoals de akoestische panelen uit het oude conservatorium in Den Haag.”
Aanmoedigingsprijs
De jury reikt tevens een Aanmoedigingsprijs uit aan een project dat uitblinkt in vernieuwing of door een aanstormend talent in de architectenbranche is ontwikkeld. Daarbij is gekozen voor:
Twee woongebouwen in Hattem
Architectenbureau Groothuijse de Boer architecten
Opdrachtgever: Ontwikkelingsmaatschappij Hattem
Uit het juryrapport:
“Twee woongebouwen in Hattem: een project dat onderdeel is van een grotere maatschappelijke opgave, met krimpende winkelgebieden en een groeiende vraag naar woningen, die ruimte bieden aan mensen om te blijven wonen in hun stad. Bureau Groothuijse De Boer heeft de gebouwen buitengewoon goed in het historische stadje ingepast, de stijl en vorm is eigen aan Hattem, dienstbaar aan de plek, maar met een hedendaagse inbreng en buitengewoon charmant. In een tijd van heel veel straatjes erbij hoopt de jury op heel veel lokale projectontwikkelaars en architecten die op deze manier aan de slag gaan. Daarbij ziet de jury het als een voorbeeld voor hoe jonge architecten kansen voor zichzelf kunnen creëren in hun eigen (voormalige) woonplaats. Een plek die ze goed kennen, en waar zij kleine opgaven kunnen aanpakken als springplank naar grotere opdrachten.”
Overige genomineerden
Naast de winnende projecten waren nog vier projecten genomineerd:
Netherlands American Cemetery Visitor Centre, Margraten
Architectenbureau: KAAN Architecten
Opdrachtgever: American Battle Monuments Commission
Beaufort, Zeist
Architectenbureau: Orange Architects
Opdrachtgever: Slokker Vastgoed BV i.c.m. NCB Projectrealisatie
Universitair Centrum Psychiatrie, Groningen
Architectenbureau: Atelier PRO Architekten en Vakwerk Architecten
Opdrachtgever: Universitair Medisch Centrum Groningen
EnergieHub050, Groningen
Architectenbureau: De Unie Architecten
Opdrachtgever: Alfa-colleg
20 jaar BNA Beste Gebouw van het Jaar
Het Nationaal Holocaustmuseum is de winnaar van de twintigste editie van BNA Beste Gebouw van het Jaar. De prestigieuze prijs benadrukt, sinds de eerste uitreiking in 2006, de betekenis van architectuur voor maatschappij, cultuur en economie. Winnende gebouwen zijn in het Nederlandse collectieve geheugen verankerd. Eerdere winnaars waren onder meer station Rotterdam Centraal en het vernieuwde Singer Laren. Vorig jaar won Faculteit ITC van de Universiteit Twente.
Ter gelegenheid van de speciale jubileumeditie van de prijs is ook een speciale jubileumexpositie geopend met als titel ‘Vormen Voorwaarts – 20 jaar BNA Beste Gebouw van het jaar’. Deze expositie is tot en met 26 oktober 2025 te zien in het Nieuwe Instituut.