Multifunctioneel en flexibel onderwijsgebouw voor TU Delft

UNStudio heeft in samenwerking met Arup en BBN een ontwerp gemaakt voor het zogeheten onderwijsgebouw Echo dat de verschillende onderwijsvormen en studiemethodes ondersteunt. Daarbij wordt Echo een energieleverend gebouw, en staan flexibel gebruik en welzijn van de gebruiker centraal. De bouw is begonnen en de oplevering staat gepland voor december 2021. Ben van Berkel: “De toekomstige campus moet een reeks flexibele ruimtes krijgen die uitnodigen tot leren, samenwerken en co-creatie. Met de toenemende studenten aantallen moeten onderwijsgebouwen extreem flexibel zijn. Zij moeten niet alleen gedeeld en interfacultair gebruikt kunnen worden, maar moeten ook een grote verscheidenheid aan flexibele ruimtes huisvesten die voorzien in verschillende manieren van lesgeven en leren in verschillende groepsgrootte.”

Onderwijsruimtes

Echo heeft in totaal zeven onderwijsruimtes, de meeste met een flexibele indeling. Zo kan de grootste collegezaal voor 700 personen, ook worden verdeeld in drie afzonderlijke zalen. Echo biedt ruimte voor lezingen en klassikale lessen, groepswerk, projectmatig onderwijs, debatten en zelfstudie. In totaal biedt het nieuwe gebouw ruimte aan 1.700 studenten. Het ontwerp van de onderwijsruimtes is volledig toegesneden op de behoeften van docenten en studenten. In Echo ligt de nadruk op middelgrote en grote onderwijsruimtes die plaats bieden aan 150 tot 700 personen. Naast deze grotere ruimtes is er ook een ‘case study’-ruimte, geschikt voor onderwijs waarbij er meer directe interactie mogelijk is tussen docenten en studenten. Tevens zijn er 4 ruimtes voor projectmatig onderwijs die elk plek bieden aan zo’n 70 personen.

Een flexibel onderwijsgebouw

Echo is een multifunctioneelonderwijsgebouw met een ruimtelijke kwaliteit die bij de bestaande leeromgeving van de TU Delft aansluit. Het ontwerp ondersteunt de hedendaagse werk- en studeercultuur van ‘Everything Anywhere’, waarbij juist ook ruimtes zonder gedefinieerde functie van groot belang zijn: Echo moet naast uitmuntende studieruimten voor geconcentreerd werk, plek bieden voor het meer ongestructureerde werk – een platform dat ruimte schept voor reflectie, voor inspiratie en dat tegelijkertijd uitdaagt en sociale interactie bevordert.
De twee auditoria vormen de beeldbepalende elementen in de grote open ruimte; ze hebben een open structuur waar nodig en zijn gesloten waar er behoefte is aan duidelijke afgrenzing. Op specifieke plekken strekken bamboeribben zich uit tot aan het plafond en vormen zo een integraal onderdeel van het ontwerp. De ambachtelijke uitstraling van het bamboe wordt doorgetrokken rondom de centrale trap die in één groot architectonisch gebaar de studeer- en samenwerkruimten met elkaar verbindt tot een geheel van leren en samenwerken. Deze centraalgelegen ‘grand stair’ nodigt uit tot beweging en stelt gebruikers in staat om zich op een actieve manier door het gebouw te verplaatsen , waarmee de gezondheid van de studenten, docenten en bezoekers wordt bevorderd. Een ‘Living Campus’ is een actieve campus; daarom verbindt Echo zich niet alleen met de omliggende publieke ruimte, het gebouw is ook medebepalend voor de omgeving. De buitenruimte loopt over in de transparante begane grond van het gebouw, en verbindt zo als een overdekt plein de buitenruimte met de Schoemakerstraat.
Twee sculpturale volumes, te weten de grote 700 personen collegezaal en de debatruimte, geleiden de loopstromen over dit ‘overdekte plein’ zowel in het horizontale vlak als in verticale richtingen over de verdiepingen. De diagonale oriëntatie van deze volumes definieert tegelijkertijd twee grote transparante hoeken voor een restaurant tegenover de D:Dreamhall; en in de tegenovergelegen hoek voor een groot studielandschap georiënteerd op de groene as van de Schoemakerstraat.
Het flexibele concept van het overdekte plein biedt maximale mogelijkheden om zich als de ultieme ‘publieke verbinder’ te manifesteren. Echo maakt daarmee de onzichtbare wereld van het leren tot een zichtbare en engagerende ervaring. Het exterieur van het gebouw is een robuuste en strak vormgegeven structuur die haar functie aan de omgeving toont. De open en transparante huid laat licht naar binnen vloeien, om zo het samenwerken en studeren in een gezonde en door daglicht gestimuleerde omgeving, maximaal te ondersteunen.

Gebruikerscomfort en energieopwekking

Het ontwerp van Echo voldoet aan de vooruitstrevende duurzaamheidsambities van de TU Delft. De doorlopende glazen gevels worden horizontaal onderbroken door diepe aluminium luifels die een belangrijke rol spelen in de compositie van de gevel en overvloedige zonnewarmte buiten houden. De luifels zijn onderling verbonden door kabels waarlangs klimplanten groeien die een subtiele groene gevel vormen die het daglicht filtert.
Om lichthinder bij deze gevels te voorkomen wordt aanvullend een dynamische lichtwering toegepast die dubbel wordt gebruikt als binnen-zonwering. Door de combinatie van de zonwering en de lage zontoetredingsfactor van het glas wordt oververhitting van het gebouw voorkomen. Onder andere zonnepanelen, goede isolatie en een warmte- koudeopslag zullen worden toegepast in het nieuwe gebouw.
Om maximale flexibiliteit te geven aan de steeds veranderende inzicht in leermethoden en onderwijsvormen hebben wij ons ten doel gesteld een voor de gebruikers aanpasbaar gebouw te ontwerpen. Verder, is Echo zoveel mogelijk ontworpen volgens principes van circulariteit. Gebruikmakend van grote portaalconstructies met grote grid-maten zijn de ruimtes grotendeels kolomvrij gemaakt. De stalen spanten en kanaalplaten zijn met droge verbindingen verbonden en hebben courante maten waardoor deze na de levensduur van het gebouw elders opnieuw gebruikt kunnen worden. 
Naast vloeren die ventilatie en elektrische voorzieningen op een flexibele en aanpasbare manier integreren, ontstaat er een gebouw dat niet alleen steeds opnieuw aangepast kan worden aan het dagelijks gebruik, maar ook aan nieuwe programmatische en functionele onderwijsinvullingen in de toekomst.

LEGENDA
Ontwerp UNStudio Ben van Berkel, Arjan Dingsté, Marianthi Tatari, Jaap-Willem Kleijwegt, Ariane Stracke, And Piotr Kluszczynski, Thys Schreij, Mitchel Verkuijlen, Bogdan Chipara, Krishna Duddumpudi, Fabio Negozio, Ryan Henriksen, Shangzi Tu, Xinyu Wang, Marian Mihaescu
Adviseurs Arup Structural Engineer, MEP and Building Physics
BBN Bouwkosten Consultant
Aannemer BAM Bouw en Techniek
Visualisaties 
Plompmozes