Bij het interieurontwerp van Hotel Jansen Bajeskwartier namen MONK Architecten en Fiction Factory ontmoeting en hergebruik als leidraad.
Tekst Peter van Kester
Fotografie Denise Zwijnen
Not for tourists
De nieuwe vestiging van Hotel Jansen staat op het terrein van de voormalige Bijlmerbajes, waar een dynamisch nieuw woon-werkgebied ontstaat: het Bajeskwartier. Het stedenbouwkundige plan van het Bajeskwartier zo opgezet dat het de meest groene en duurzame wijk van Amsterdam wordt. Voor deze locatie ontwierp Moke Architecten een 100 meter lang woongebouw van 12 verdiepingen hoog. Het is bedoeld voor studentenhuisvesting en de helft van het gebouw is in bezit van Hotel Jansen, dat al een vestiging heeft in het Amsterdamse Schinkelkwartier. Het is een ‘not for tourists’ hotel van ongeveer 200 kamers. Hoewel toeristen er zeker een weekendje kunnen boeken, bestaat de doelgroep vooral uit studenten, young professionals, PhD’ers en expats: internationaal talent dat in Amsterdam komt werken of studeren. Zij verblijven er korte of langere tijd, variërend van één dag tot zes maanden.
Co-creatie
Behalve de kamers bevat Hotel Jansen Bajeskwartier ook vijf clubrooms, een restaurant, een wasserette en fietsenstallingen. Het complete interieur is ontworpen door het Utrechtse MONK Architecten dat er twee jaar aan werkte, samen met tentoonstellingsbouwer Fiction Factory uit Amsterdam-Noord. Casper Schuuring van MONK Architecten: “Het was echte co-creation met Fiction Factory. Meestal teken je als architect een ontwerp dat vervolgens wordt uitgevoerd door een interieurbouwer. Maar in dit geval deden we alles samen binnen een team van ontwerpers, ingenieurs, houtbewerkers, lassers en stoffeerders. Zij combineerden hun kennis en creativiteit om voor iedere ruimte de juiste sfeer, kleuren en materialen te vinden. Een interieur, passend bij het ‘Hotel Jansen gevoel’.” In deze projectgroep zaten ook jongeren die hun eigen ideeën vormgaven over hoe zij zouden willen wonen als zij langere tijd op zo’n locatie zouden logeren.
Community-building
“Verbinden stond centraal. Alles wat we voor ontwierpen, was gericht op community-vorming”, benadrukt Schuuring. “Hotel Jansen Bajeskwartier is zo ingericht dat er overal plekken voor ontmoeting en communicatie ontstonden. Het idee was contacten te stimuleren tussen jongeren uit binnen- en buitenland die er langere tijd wonen en studeren.” Zo is er per twee verdiepingen steeds één clubroom ingericht, een soort huiskamer, die vanaf beide etages makkelijk toegankelijk is. Iedere clubroom bevat afwasmachines, combi-microwaves, inductie kookplaten, ovens en grote koelkasten. Ze zijn informeel van sfeer en bewoners kunnen er koken, iets drinken of een praatje maken. Op de tussenbordessen in het trappenhuis zijn hoekjes gemaakt waar je even kunt gaan zitten voor een spelletje. In de wasserette zijn de was- en droogmachines zo geplaatst dat mensen elkaar vanzelf tegenkomen en er spontaan contacten ontstaan.
Zero waste
Naast community-building stond duurzaamheid centraal. Ruim 700 zonnepanelen, die deels inventief in een lange luifel zijn geïntegreerd, wekken meer energie op dan het hotel verbruikt. Het gebouw bevat een warmte-koudeopslag, een regenwater-opvang, luchtbehandeling met warmteterugwinning en een energiezuinige ledverlichting. MONK Architecten en Fiction Factory versterkten dit duurzame karakter door materialen opnieuw te gebruiken. Ook omdat hergebruik in het DNA van Hotel Jansen zit. De eerste vestiging van Hotel Jansen was opgezet als een tijdelijke studentenhuisvesting met een lage footprint en veel hergebruikte materialen.
Maar in het Bajeskwartier deed men het anders, want bedden gebouwd van steigerbuizen bleken in de praktijk toch niet zo praktisch. Schuuring: “Fiction Factory bouwt regelmatig tijdelijke tentoonstellingen, maar neemt na afloop veel materialen weer terug. Zo zijn de vitrages in het restaurant, de hoogwaardige Kvadrat bekledingsstoffen, de gordijnen en lampen in de kamers afkomstig van voorbije tentoonstellingen. Het bureau wil geen materiaal verspillen. Dus als zij bijvoorbeeld houten platen verzagen voor een bed, doen zij dat zo dat er van het restmateriaal een kastje boven de WC kan worden gebouwd.” Zelfs het verpakkingsmateriaal is tot een minimum beperkt. Door dingen zoveel mogelijk zelf te maken en te monteren, was er veel minder verpakking nodig.
Lokale identiteit
In Hotel Jansen Bajeskwartier kun je kamers boeken van 20 of 30 m2. De grotere kamers, die meestal voor langere tijd worden verhuurd, hebben extra voorzieningen als een kookgelegenheid. De inrichting van alle kamers is elementair: de bedden zijn gebouwd van inventief in elkaar geschoven platen die extra bergruimte opleveren. De ruwbetonnen wanden en plafonds bevatten een boekenkastje en decoratieve accenten in staal of textiel, op maat gemaakt. Schuuring: “Hoewel je het niet zou verwachten blijkt maatwerk stukken goedkoper dan standaard producten, waarop fabrikanten en detaillisten moeten verdienen. Zo ontwierp Fiction Factory een eigen bedlampje van hout, led en een metalen beugel, die je op meerdere manieren kunt gebruiken. Ze zijn via social media een eigen leven gaan leiden, wat bewijst dat de gebruikers dergelijke unieke ontwerpen bijzonder waarderen.”
Warmte en identiteit
Veel ontwerpen zijn binnen een straal van 10 kilometer gemaakt. Zo zijn de hanglampen in de kamers speciaal voor Hotel Jansen ontworpen en gegoten door keramiek-atelier Studio LVT in Oud-West. In de laser-gesneden wandtapijten zijn typisch Amsterdamse woorden toegepast zoals Mokum, de bijnaam voor Amsterdam. Het is Hebreeuws voor ‘stad’ of ‘plaats’ en zegt iets over de Joodse geschiedenis van Amsterdam. Deze accenten geven de kamers warmte en identiteit. Ook de cirkelvormige lampen in de entree zijn speciaal ontworpen, net als de ronde zithoek. De monumentale kroonluchter erboven komt van een tijdelijke tentoonstelling in het Rijksmuseum. Er hangen zo’n 600 schijfjes ‘gedroogd fruit’ van gekleurd glas aan, gemaakt van het restmateriaal bij glasatelier Tetterode in Amsterdam-Noord.
Onregelmatigheden
Café Jansen ligt in de plint van het gebouw en heeft een monumentale hoogte met rijke lichtinval die door een fraaie staalgrijze vitrage wordt getemperd. De gelobde roze ‘panelen’ in de bar zijn speciaal op maat gegoten en zorgen voor sfeer en akoestiek. Net als het grote, speciaal voor de ruimte getufte wandkleed in subtiele kleuren. De ruimtelijke constructie boven de bar zou vroeger in steigermateriaal zijn uitgevoerd, maar is nu van verfijnd hout. De vloer vertoont hier en daar onregelmatigheden. “Er gaat tijdens de bouw nogal eens iets mis”, vertelt Schuuring. “Doorgaans wordt dat weggewerkt, maar MONK Architecten wil die praktijk niet ontkennen. Wij willen materialen zo eerlijk mogelijk laten zien en spreken. Daarom hebben we de vlekken in de niet helemaal perfect gelegde zand-cementen vloer gelaten voor wat zij zijn. Het geeft een levendigheid die wij prefereren wij boven steriliteit. Zo hebben we ook de kitnaden tussen de betonnen wanden en plafonds niet weggestuct, wat meestal wel gebeurt.”
Dynamisch
De gangen op alle twaalf verdiepingen worden verlicht door ‘lichtstrepen’ die dynamisch over het plafond kruipen. Ze gaan aan zodra er iemand binnenkomt en bewegen met de bewoners mee naar hun kamers. Omdat ze zijn opgebouwd uit geschakelde modules, konden ze goedkoper gemaakt en gemonteerd worden. Dat scheelde bovendien weer verpakkingsmateriaal. Deze verlichting is inmiddels ook populair op de social media.
Alles in Hotel Jansen Bajeskwartier is gericht op ontmoeting en contact. Zelfs buiten het gebouw, want in de speelse en informele binnentuin, een ontwerp van Lola Landscape, liggen heuvels van gestapelde steenblokken, waarop bewoners in de zon zitten te studeren of een praatje maken. Vanzelfsprekender en natuurlijker kunnen contacten nauwelijks ontstaan.
www.monkarchitecten.nl
www.fictionfactory.nl
Legenda
Opdrachtgever Hotel Jansen Bajeskwartier Amsterdam
Ontwerp MONK Architecten (Mart Groenen, Charlotte Mulder en Casper Schuuring) en Fiction Factory
Ontwerp lampen Thijs Laan
Ontwerp binnentuin Lola Landscape
Keramieke hanglampen Studio LVT/Lisa Thissen
Tuften wandtapijt café Miranda Kolvoort
Kroonluchter Caroline Prisse in samenwerking met Jochem Havermans van Fiction Factory, Van Tetterode Glass Studio
Wastafels van houtcomposiet Woodio
Adviseur bouwfysica, akoestiek, energie en duurzaam bouwen DGMR
