De nieuwe Paagman aan de Lange Poten is meer dan een boekhandel – het is een ode aan verbeelding, vakmanschap en de stad Den Haag zelf. Het ontwerp is van Aces of Space in samenwerking met +31ARCHITECTS.
Tekst Rutger van Oldenbeek
Fotografie Paagman
Boekhandel Paagman is al sinds 1951 een begrip in de hofstad, met naast de vestiging aan de Lange Poten ook een winkel in de Frederik Hendriklaan (vestiging Fred). Daarnaast zijn er Paagman boekhandels in Delft en Gouda, en in de Westfield Mall of the Netherlands in Leidschendam. Paagman Centrum zat jarenlang op Lange Poten 41, maar verhuisde vorig jaar naar een pand zo’n 70 meter verderop op de nummers 13-15, een gemeentelijk monument met een gevel in Art Nouveau stijl, in 1905 gebouwd naar ontwerp van architect L.A.H. de Wolf. Voor het ontwerp van de nieuwe winkel werden Aces of Space en +31ARCHITECTS gevraagd; laatstgenoemd bureau was eerder al betrokken bij de inrichting van andere Paagman-vestigingen, waaronder die op Lange Poten 41 en in de Mall of the Netherlands, de laatste ook in samenwerking met Aces of Space.
Onderdompeling
“Wat begon als een verhuizing over slechts 70 meter, groeide uit tot een complete herinrichting van een monumentaal pand van 550 m², met maar liefst 20.000 boeken verdeeld over vier verdiepingen”, vertelt Jorrit Houwert van +31ARCHITECTS. De uitdaging voor de ontwerpers was het vertalen van een functionele boekwinkel naar een inspirerende plek vol beleving, toegankelijkheid en Haagse flair. Niet alleen een plek waar boeken worden verkocht, maar waar verhalen ook echt gevoeld kunnen worden. Doel was het creëren van een meeslepende ervaring, waarbij de ontwerpers opnieuw nadachten over hoe architectuur, design en emotie konden samenwerken om literatuur tot leven te brengen.
De kern van het ontwerpconcept ligt in het idee van onderdompeling, stelt Aces of Space: bezoekers bladeren niet langer alleen door boeken, ze stappen in verhalen. Van zorgvuldig samengestelde kleurenpaletten tot suggestieve soundscapes en tactiele oppervlakken – elk detail is gekozen om de zintuigen te prikkelen.
Ooievaar
Dat wordt al direct duidelijk bij binnenkomst, waar twee reusachtige, maar liefst zeven meter hoge oranje ooievaarspoten dwars door het trappenhuis omhoog rijzen. De ooievaarspoten vormen het speelse, surrealistische middelpunt van het interieurontwerp en zijn tevens een knipoog naar Den Haag – de ooievaar is immers het symbool van de stad. De bezoekers worden langs kleurrijke boekenkasten, vitrines en oneindig lijkende trappen geleid. Een slim geplaatst spiegelplafond boven de vide verdubbelt de ruimte optisch en zorgt voor een betoverend, haast droomachtig effect. Van kelder tot bovenverdieping is elke hoek benut, met doorkijkjes en verrassingen die nieuwsgierigheid prikkelen.
Op de bovenste verdieping vinden regelmatig lezingen en signeersessies plaats, en om die voor iedereen bereikbaar te maken, is een stijlvolle cabinelift geïntegreerd in het ontwerp. Het maakt de ruimte niet alleen inclusiever, maar versterkt ook de beleving van Paagman als culturele ontmoetingsplek.
Verborgen schat
Een van de meest intrigerende elementen van het ontwerp is een verborgen ‘wonderkamer’, bereikbaar via een ingenieuze taatsdeur die is vermomd als boekenkast. Eenmaal binnen kom je terecht in een ruimte met een klassieke sfeer – compleet met kroonluchter en erker – waar een sculptuur statig naar buiten tuurt. Houwert: “De toegang tot deze ruimte vergde een ingrijpende wanddoorbraak, maar levert een intieme en bijna theatrale setting op – perfect voor reflectie, inspiratie of een goed gesprek.”
Duurzaamheid was een belangrijk uitgangspunt bij het ontwerp, en veel materialen uit de vorige locatie kregen in de nieuwe winkel een tweede leven. Houwert: “We hebben bewust nagedacht over duurzaamheid en de kansen voor hergebruik van materialen en onderdelen. In plaats van slopen en vernieuwen kozen we er met de opdrachtgever en het ontwerpteam voor om hergebruik en circulariteit centraal te stellen. Tijdens de sloop kwam daarbij nog een verborgen schat tevoorschijn: massief teakhouten vloeren, verstopt onder lagen verf. In plaats van deze te vervangen, werden ze zorgvuldig gerestaureerd.” Ook werd meer dan 80 procent van de boekenkasten uit de vorige winkel hergebruikt, opnieuw geschilderd en naadloos geïntegreerd in het nieuwe ontwerp. Deze keuzes verminderden niet alleen afval, maar namen ook Paagmans geschiedenis, materiaal én waarden mee naar de toekomst. “Bovendien tonen ze aan dat hergebruik hand in hand kan gaan met creativiteit en stijl”, aldus Houwert.
Smeedwerk
Ook de buitenzijde van de nieuwe winkel is met zorg vormgegeven. De gevel is vanaf de eerste verdieping en hoger monumentaal, maar op de begane grond niet – en beide delen moesten één passend geheel vormen. De gevel werd in zijn geheel geschilderd, met voor de plint op de begane grond een in het oog springende, maar bijpassende kleur. Daarnaast werden speciaal door +31ARCHITECTS ontworpen ambachtelijke smeedwerk gevelelementen toegevoegd en nieuwe verlichting geplaatst. Het sierlijke verwijst ook naar de liefde voor detail en originaliteit die kenmerkend is voor alle vestigingen van Paagman. Elk winkelinterieur van Paagman heeft weliswaar een eigen karakter, maar is onmiskenbaar onderdeel van een groter, onderscheidend winkelconcept waarin boeken, muziek, cultuur en beleving samenkomen. In de nieuwe Paagman aan de Lange Poten draagt alles – van de verborgen wonderkamer met erker en kroonluchter tot de kleurrijke gevel met het siersmeedwerk – bij aan een plek die niet alleen boeken verkoopt, maar verhalen ademt.
www.plus31architects.com
www.acesofspace.com
Legenda
Opdrachtgever Paagman
Interieurontwerp Aces of Space
Projectarchitect +31ARCHITECTS
Meubelmaker Teamworks Interiors
Afwerking maatwerkmeubelen Unilin (HPL Evola)
Losse (hergebruikte) meubelen Cooloo (spuitwerk-afwerking op basis van restmaterialen)
Bekleding zitkussens Kvadrat
Bladen verkoopbalies Polygood (gerecycled plastic)
Verlichting o.a. Philips (Luxspace Accent Compact Elbow, Accent Track), Nemo Lighting (Crown Major), Orbit (Swirl Kit)
Leverancier licht en domoticasysteem Signify
Zwart-wit geblokte vloer Amtico (Nero en Bianca Classic Marble)
(Decoratief) schilderwerk plafonds, wanden en vloeren Interior Finishers
Lift MTH Liften
Elektra, data en beveiliging Van Ginderen
Bouwkundig aannemer Bouwbedrijf Breumelhof
Oppervlakte 550 m2
