Met de totaalinrichting van het hoofdkantoor van Europabank, naar ontwerp van OOST architecten, won Forestplus in februari de award ‘Project van het jaar’ van Bouwunie. OOST architecten had dan ook het onderste uit de kan gehaald om dit uitdagende, complexe project tot een geslaagd werkstuk te maken.
TEKST Wouter Peeters
FOTOGRAFIE Jan Verlinde
“Het verhaal van OOST architecten en Europabank begint in 2012 met de verbouwing van hun bankfiliaal op de Groentemarkt in Gent”, begint Tim Oost, architect en zaakvoerder van OOST architecten, een architectenbureau met vier medewerkers in de Oost-Vlaamse gemeente Lievegem. Het bureau is in Gent en ruime omtrek actief op de particuliere bouwprojectenmarkt. De samenwerking tussen Europabank en OOST architecten verliep zo vlot, dat in 2018 ook de verbouwing van hun administratieve hoofdzetel in de Gentse Burgstraat aan hen werd toevertrouwd.
Eenheid
De combinatie van vakmanschap en moderne technieken in dit historisch gebouw is toonaangevend. Het gebouw bestaat uit een groot hoofdvolume waar door de jaren heen aanpalende panden aan toegevoegd werden. Het geheel omvat een gelijkvloers, drie kantoorniveaus en een technische verdieping. Het was de taak van OOST architecten om eenheid te creëren door alle panden samen te voegen tot één geheel. Met een duidelijke circulatie en geoptimaliseerd tot een praktische, sfeervolle en huiselijke werkomgeving voor directie en 170 personeelsleden.
“Voorheen zat de interne circulatie helemaal fout, was het omslachtig werken, liet de brandveiligheid te wensen over en was het als geheel sterk verouderd”, vertelt Celien Buysse, interieurarchitect en architect-assistent bij OOST architecten. “De directie overwoog om de instelling naar een andere locatie te verhuizen of om de panden te verkopen, maar besliste al gauw om grondig te renoveren. Want ook afbraak was geen optie, vermits het hoofdgebouw, daterend van eind 1800, beschermd erfgoed is.
Oost: “In tegenstelling tot de verbouwing van het filiaal aan de Groentemarkt, werden we nu zowel voor het architecturale als voor het interieur gedeelte ingeschakeld. Door die totaalaanpak konden we onze troeven als team volledig inzetten. Want terwijl de initiële insteek was om het gebouw te ontwarren, konden we die lijn nu ook naar het interieur doortrekken. Dankzij een goede verstandhouding met de bouwheer verliep de ontwerpfase heel vlot. We legden dan ook steevast goed onderbouwd het hoe en waarom we iets op een bepaalde manier wilden uitvoeren.”
Gefaseerde werkzaamheden
Vermits de voorgevel beschermd erfgoed is, werd die gerenoveerd waar nodig en volledig beschilderd. De niet-erfgoed achterkant werd volledig gerestaureerd en kreeg een fraai geel gevelpatroon, enerzijds refererend naar de kleur van het Europabank-logo, anderzijds naar de het oorspronkelijk functie van het gebouw als textielfabriek.
Omdat het hoofdkantoor operationeel moest blijven tijdens de werken, was een gefaseerde aanpak noodzakelijk. Terwijl sommige ruimtes gerenoveerd werden, bleven andere in gebruik en vice versa. “Het was een hele uitdaging om de mensen zo weinig mogelijk te storen en hen te laten verhuizen”, aldus Buysse. “Nooit eerder plaatsten we zoveel stofwerende schermen!”
Intern is het geheel nu zo sterk met elkaar verweven dat men niet langer kan vermoeden dat het oorspronkelijk om vijf onafhankelijke panden ging. Om een aangename, huiselijke werkplek te creëren, ontwierp het architectenteam een lichtrijk atrium met veel groen als centrum van het gebouw. “Het dak werd er afgehaald om plaats te maken voor een reusachtig glazen plafond met daaronder een volledig nieuw, gezellig atrium waarin men ‘s middags de lunch kan gebruiken”, zegt Oost. “Daarnaast maakten we ook plaats voor een intern dakterras van ongeveer 80 m², uitgevoerd in betontegels en met zitbanken in onderhoudsvriendelijk composiet.”
Langgerekte diamant
“De onthaalbalie is heel doordacht”, zegt Buysse. “De langgerekte diamantvorm, bestaande uit MDF-platen beschilderd met duurzame gele lakverf, zorgt voor een visuele verbinding tussen de afdelingen; rechts van de balie (het erfgoedgedeelte) is er de zone voor de directie, links die voor de medewerkers. Omdat de vormgeving van de balie naar links wijst, gaat men intuïtief die kant op. Dat is een van de redenen waarom we er zo een sterk, opvallend geel element van maakten.” Een andere reden is dat de onregelmatige vormgeving storende niveauverschillen van de vloer esthetisch wegwerkt en de balie speelsheid verleent. Rechts van de balie bevindt zich de historische trappenhal, terwijl links een nieuwe geplaatst werd. Als eyecatcher maakt die een mooie visuele verbinding tussen de onderlinge ruimtes.
De hoofdmoot van het gebouw bestaat uit kantoren en vergaderzalen op de verdiepingen. Buysse: “Er zijn een 13-tal vergaderzalen, variërend in afmetingen, naast een veelheid aan kantoren en werkplekken. Op de eerste en tweede niveaus werken telkens 40 mensen in kantoren en 10 à 15 medewerkers in kleinere werkzones. Alle werkplekken zijn uitgerust volgens het ‘nieuwe werken’: zit/sta-kantoormeubilair, intieme werkboxen, tabletten om rechtopstaand aan te werken, vergaderzeteltjes,… alles steeds onder de noemer huiselijkheid en goede akoestiek.”
Pastelkleuren
Meer dan twee jaar heeft men aan deze ingrijpende verbouwing gewerkt. Alle houten verdiepingsvloeren werden verstevigd of, indien de stabiliteit in het gedrang kwam, volledig vervangen. Ruimtes werden bijgebouwd, uitgebreid of anders ingedeeld door middel van skeletwanden. Naast constructie- en timmerwerk, stond Forestplus ook in voor de productie en plaatsing van alle binnendeuren en het maatmeubilair, net als de verschillende kitchenettes, toiletten en kantoren.
“Om een zo aangenaam mogelijke werkplek te creëren, maakten we vaak gebruik van pastelkleuren, in het bijzonder van groen”, zegt Buysse. In het ‘beschermd erfgoed’-gedeelte werd voor een mooie combinatie van oorspronkelijk en nieuw geopteerd. Zo lag er een beschadigd visgraatparket in de boardroom. Dat werd vervangen door een houtimitatievloer in klikvinyl, aangevuld met akoestische tapijttegels van Modulyss. “Overal waar veel circulatie is, werden houtimitatievloeren in klikvinyl geplaatst, terwijl in vergaderzalen en kantoorruimtes akoestische tapijttegels werden aangebracht. Op vraag van het Agentschap Onroerend Erfgoed imiteerden we de oorspronkelijke, onherstelbaar beschadigde marmervloer van de benedenverdieping met een porseleingres vloer van Cotto d’Este.”
Historisch karakter
Extra muurlijsten beklemtonen het historische karakter in de directiekantoren en waardevolle plafonds bleven behouden na van bovenuit brandveilig te zijn uitgewerkt. Buysse: “Vermits er in de directievergaderzaal met gevoelig cijfermateriaal op grote tv-schermen gewerkt wordt, plaatsten we een grote paralelvormige tafel zo dat iedereen zowel die schermen als elkaar ziet. De tafel, met blad in Fenix, bestaat uit een centrale sokkel in houtprint die de technieken herbergt en accentuerend enkele centimeters boven het tafelblad uitsteekt.”
Overal in het gebouw werden airco en verwarmingsradiatoren onzichtbaar weggewerkt. In de twee traphallen maakt de ledline-verlichting een verticale link met de verschillende niveaus. Speelsheid tussen de onderdelen zorgt voor verbinding.
Het los meubilair werd in overleg met Buro Project gekozen. “Wij opteerden voor zachte, huiselijke materialen en pasteltinten, naast een gebogen vormgeving in de architectuur en in de materialisatie”, verduidelijkt Buysse. “OOST architecten ontwierpen 3D-beelden van elke ruimte, waarna Forestplus de technische tekeningen uitwerkte. Wij zagen er op toe dat de detaillering van het gebouw in alle meubels terugkwam. Zoals bijvoorbeeld een heel fijn, geel handgreeplijntje in alle kitchenettes.”
Bloed, zweet en tranen
“Vermits het hoofdkantoor uit vijf verschillende panden bestaat die als één geheel ervaren moeten worden, was dit geen evident project”, besluit Tim Oost. “Bovendien hadden echt àlle vloeren niveauverschillen. Dankzij de nieuwe traphal konden we dit verhelpen, maar dat heeft me echt wel bloed, zweet en tranen gekost. Tijdens de uitvoering moest het gebouw ook operationeel blijven en waterdicht toen het dak er volledig af ging. Maar de optimale samenwerking met de bouwheer en met de aannemers leidden tot dit bijzonder mooie, erg geslaagde resultaat.”
www.oostarchitecten.be
forestplus.be
Legenda:
Bouwheer/opdrachtgever Europabank
Architecten OOST architecten
Interieurarchitectuur OOST architecten
Maatwerkmeubilair Forestplus
Los meubilair Buro Project; Robberechts (zit-sta burelen, directieburelen, vergadertafels), Hay (stoelen en kuipzetels), Rofa (zetels Moduplus)
Vloeren Modulyss, Cotto d’Este
Verlichting PSM lighting (verticale verlichting trappenhallen), Delta Light, Wever & Ducré
Vloeren, pleister- en schilderwerk Veldeman
Interieurafwerking staal DN Steel concepts
Ingenieur stabiliteit Stabitec Technieken, EPB, veiligheidscoördinatie Studiebureau Micconsult
Hout- en timmerwerk Forestplus
Dakwerken Van Severen
Buitenschrijnwerk Baeten-Van Es
Brandwerend glas Firedoors
Liften Verolift
Elektriciteit De Mulder
HVAC Stallo industrie
Gevelbekleding Limeparts-Drooghmans
Ruwbouw Bouwwerken Cornelis
Totale oppervlakte circa 6.000 m2