Op de ISH, ’s werelds grootste en meest toonaangevende vakbeurs voor sanitair, verwarming, ventilatie en airconditioning, waren waterbesparing, energiezuinigheid en verantwoordelijk design de belangrijkste thema’s.
Tekst Rutger van Oldenbeek
Er kwamen 163.157 mensen uit 150 landen naar de ISH, van 17 tot en met 21 maart in Frankfurt, die er kennis konden maken met de producten van 2.183 exposanten uit 54 landen. De bezoekers kwamen niet alleen uit Duitsland, maar ook uit China, Italië, Nederland, Zwitserland, Frankrijk, het Verenigd Koninkrijk, België, Polen, Oostenrijk en Turkije.
Motto van de ISH was dit jaar 'Oplossingen voor een duurzame toekomst’, waarmee de beurs zich richtte op klimaatbescherming en energie-efficiëntie. Met het oog op de klimaatverandering en strengere milieueisen hadden duurzaam en intelligent gebruik van water, warmte en lucht bij veel exposanten een hoge prioriteit. Er was dan ook een record aan milieuvriendelijke, innovatieve en slimme oplossingen om dit te bewerkstelligen. Ook neemt het gebruik van gerecyclede materialen toe. Wat niet wegneemt dat er ook de nodige waterval-douches en oversized baden waren te zien.
Zoals altijd was de ISH ook weer een mekka voor eigentijds badkamerdesign, waarbij onder meer badkamerkeramiek in zachte pasteltinten of juist expressieve kleuren, 3D-tegels, hout en metalen waskommen volop vertegenwoordigd waren. Producten ook waarmee van elke badkamer een oase voor welzijn kan worden gemaakt, en van elke toiletruimte een aangename verblijfsplek.
De volgende ISH is van 15 tot en met 19 maart 2027.
Op de circa 2000 m2 grote stand van Roca en Laufen was onder meer de nieuwe kranenserie Kay te zien, voor Roca ontworpen door Stefan Diez. Voor de heldere, geometrische en minimalistische vormen liet Diez zich inspireren door de meerpaal waaraan in havens schepen worden verankerd. Daarbij zijn ronde en hoekige vormen en lijnen op geraffineerde wijze gecombineerd. In plaats van een beroep te doen op stereotype associaties van mannelijkheid en hoekigheid, biedt de serie zo een genuanceerde interpretatie van stabiliteit, precisie en rust. Kenmerkend is de ovaalvormige bedieningshendel, die de architecturale kraan een speelse lichtheid geeft. Kay is er in vele varianten, waaronder als eengreepsmengkraan in drie verschillende hoogtes, als eengatsmengkraan met zijbediening en als driegatsmengkraan met twee grepen voor koud en warm water. Daarnaast zijn er bad- en douchemengkranen voor op- en inbouw. Beschikbare afwerkingen zijn geborsteld chroom, roestvrij staal, messing en grafiet.
De nieuwe TECEdrainway douchegoot van TECE combineert minimalistisch, architectonisch design met een supersmalle afvoer. De douchegoot laat zich eenvoudig en subtiel integreren in de overgang tussen wand- en vloertegels, en zorgt zo voor een stijlvolle uitstraling die naadloos in de omgeving past. TECEdrainway is verkrijgbaar in vier kleurvarianten: geborsteld zwart, geborsteld brons, geborsteld messing en geborsteld roestvrij staal. PVD-oppervlakteafwerking biedt effectieve bescherming tegen krassen en zorgt voor een langdurige, elegante look. Dit geavanceerde proces combineert uitstekende kleurkwaliteit en glans die zelfs bij intensief gebruik behouden blijven.
Geberit introduceerde met de Sigma40 een uitzonderlijk slanke bedieningsplaat met een diepte van slechts vier millimeter, die zich onderscheidt met zijn minimalistische, eigentijdse design en het extra brede ‘panoramaformaat’. De Sigma40 is verkrijgbaar in zowel vierkante als ronde versies en in een groot aantal hoogwaardige oppervlaktematerialen – van geborsteld roestvrij staal in verschillende kleuren tot glasafwerkingen en gecoat staal in verschillende kleurstellingen. Het proces om de plaat zo dun mogelijk te maken, bracht een aantal uitdagingen met zich mee: het was direct duidelijk dat het bestaande bevestigingssysteem niet compatibel zou zijn met zo'n dunne plaat. De oplossing kwam in de vorm van een innovatief klikmechanisme, dat niet alleen voldoet aan de eis van minimale plaatdikte, maar ook intuïtieve installatie mogelijk maakt. Om ervoor te zorgen dat het montageframe ondanks de diepte van slechts twee millimeter de nodige stijfheid en stabiliteit bood, is de kunststof versterkt met glasvezels.
De in Amerika wonende Zwitserse designer Yves Béhar ontwierp in samenwerking met Laufen het nieuwe waskom-concept Volta, mede mogelijk dankzij 's werelds eerste elektrische tunneloven (e-kiln) die het bedrijf onlangs in gebruik nam, en die draait op zonne-energie. De fabriek van Laufen in het Oostenrijkse Gmunden maakte al gebruik van elektriciteit uit hernieuwbare bronnen en zonnepanelen, en is nu 's werelds eerste emissievrije sanitairfabriek. Volta is vervaardigd van Laufen’s bekende, ultradunne en robuuste Saphirkeramik. Voor het ontwerp bestudeerde Béhar de vloeiende, steeds veranderende beweging van water. Hij creëerde vervolgens een serie slanke, sculpturale wastafels die die beweging prachtig herinterpreteren. Het innovatieve aspect zit in de unieke vorm van de binnenkant van de waskom, ontworpen met twee verschillende niveaus. Dit genereert een wervelende beweging van het water, die er ook voor zorgt dat het bassin perfect wordt gereinigd. Bovendien ontwikkelde Laufen een speciale verborgen afvoer die de grootte van het sifon aanzienlijk reduceert.
De Duitse wastafelfabrikant Alape, sinds 2023 onderdeel van de Roca Group, presenteerde bij Laufen onder meer de Rivo – een serie stijlvolle wastafels van 3 mm dik PVD-gecoat metaal. Innovatie zit diep verankerd in het productie-DNA van het bedrijf. De intensieve verkenning van oppervlakken kenmerkte de hele Alape-presentatie op de ISH en is voelbaar in elke collectie. Rivo is verkrijgbaar in geborsteld messing, koper en titanium en past optimaal bij de PVD-gecoate Laufen Kartell-kranen.
Met Avalegra AquaUnit ontwikkelde hansgrohe een compleet nieuwe productcategorie: een wastafel en kraan in één unit. Meest in het oog springende vernieuwing is de manier waarop Avalagra het water presenteert: er is niet alleen een gebogen, slanke en draaibare kraan, maar ook een geïntegreerde douchestraal, waaruit het water als uit een bron van onderaf naar boven spuit. Hierdoor wordt water op een nieuwe, verfrissende manier ervaren: als een uitnodigend gebaar komt het vanuit het midden van de wastafel in parabolische vorm naar de gebruiker toe. De geïntegreerde drukbegrenzer reduceert het verbruik tot vijf liter per minuut voor de douchestraal en ondersteunt zo zuinigheid met water. De handgrepen rechts regelen de waterhoeveelheid, het sproeitype en de temperatuur. Favoriete temperaturen kunnen eenvoudig worden ingesteld voor het volgende gebruik. Het oppervlak van de besturingseenheid is verkrijgbaar in chroom, mat zwart, geborsteld zwart chroom, geborsteld brons en gepolijst goud optiek. De matwitte wastafel van solid surface materiaal is duurzaam, krasbestendig en gemakkelijk schoon te maken.
Douchesysteem Rainshower Aqua van Grohe biedt een nieuw niveau van ontwerp, comfort en functionaliteit. Het hart van het systeem is de SmartControl-thermostaat, zorgvuldig vervaardigd uit metaal. Het minimalistische horizontale ontwerp is voorzien van knoppen die naadloos overgaan in de afdekplaat en alleen uitschuiven wanneer ze worden geactiveerd. De geavanceerde thermostaat biedt vijf douchefuncties, zoals de mogelijkheid om te schakelen tussen de hand- en hoofddouche of extra lichaamsstralen, en om verschillende straalsoorten te selecteren. Gebruikers kunnen hun eigen douchepatroon creëren en zelfs het ontwerp van de SmartControl overeenkomstig aanpassen: verwisselbare afdekplaten voor de knoppen bevatten een reeks symbolen die verschillende opties vertegenwoordigen – zoals hoofddouchestralen en optionele lichaamsstralen - en de integratie van deze douchefuncties vergemakkelijken. Rainshower Aqua is vanaf september verkrijgbaar in verschillende tinten van de Grohe Colors lijn, waaronder Phantom Black.
Met een hoogte van slechts 15 mm is de BetteUltra Space de platste douchebak van Bette tot nu toe. De ultravlakke, elegante douchebak heeft minder ruimte nodig voor installatie en past zich zo aan elke bouwsituatie aan. De hoogte en de installatiehoogte van 90 mm of meer maken flexibele installatie mogelijk – gelijkvloers voor een barrièrevrije oplossing of iets verhoogd, afhankelijk van de vereisten. Het geraffineerde ontwerp zorgt ook voor een betrouwbare afvoer. De afvoer dicht bij de muur aan de smalle kant maakt drempelloze toegang aan drie kanten mogelijk. De BetteUltra Space is verkrijgbaar in twintig maten (van 800 × 800 mm tot 1700 × 800 mm) – passend bij elk badkamerontwerp. Daarmee is de douchebak ook bij uitstek geschikt voor hotelkamers. BetteUltra Space is gemaakt van hoogwaardig en robuust geglazuurd titaanstaal, dat zorgt voor een naadloos, hygiënisch en gemakkelijk te reinigen oppervlak. De douchebak is verkrijgbaar in een breed scala aan kleuren.
Federica Biasi ontwierp voor Globo de Koi – een serie eigentijdse wastafels die duidelijk de handtekening van de ontwerper draagt: verfijnde tinten, ovale en ronde lijnen die in elke ruimte zorgen voor moderne lichtheid. Dit bevestigt de toewijding van Globo in de zoektocht naar oplossingen die altijd op het scherpst van de snede zijn. De vloeiende lijnen en zachte rand versterken de elegantie van de keramiek en bieden tegelijkertijd functionaliteit. De neutrale kleur en de matte of glanzend witte oppervlakken van de ‘Riflessi Di Luce’ (reflectie van het licht) collectie maken harmonieuze combinaties mogelijk, versterkt door de mogelijkheid van een ronde wastafel met geïntegreerd oppervlak voor de kraan. Koi is er ook in een ronde uitvoering zonder dit oppervlak en in een langwerpige uitvoering met ronde hoeken. Bovendien bestaat de serie uit een compact, comfortabel en elegant bad, de Koi Small – gemaakt van het duurzame LivingTec, slechts 135 cm lang en verkrijgbaar in mat wit of drie matte kleuren.
Axor ShowerSphere, de nieuwe hoofddouche-serie van ontwerper Antonio Citterio voor Axor, wordt gekenmerkt door het elliptische, monolithische design met schuine randen, ondersteund door een minimalistisch ‘softsquare’ rozet en een dubbele douche-arm. Daarbij heeft Axor ShowerSphere een weldadige brede waterstraal. Het uitgangspunt was het creëren van een breed scala aan producten die een luxueuze douche-ervaring bieden, en bovendien een toonbeeld van waterefficiëntie zijn Door gebruik te maken van Flexpower-technologie – een systeem van elastische sproeiers die zich aanpassen aan verschillende niveaus van waterstroom en druk om de sproeiprestaties te optimaliseren en de waterefficiëntie te verhogen – wordt een hoofddouche geïntroduceerd die een nieuwe standaard zet op het gebied van luxe en waterbesparing. Douche-modi omvatten een standaard Rain-instelling en een zachte, PowderRain-modus voor variaties met twee jets. Het programma is verkrijgbaar in standaard- en laagdebieten van 12 tot slechts 6 l/min en in een uitgebreid assortiment AXOR FinishPlus PVD-oppervlakken.
Op een prachtige presentatie in de monumentale Festhalle van de Messe Frankfurt toonde Villeroy & Boch een uitgebreide en zeer diverse collectie sanitairoplossingen, waarmee van elke badkamer een weldadige ‘leefruimte’ kan worden gecreëerd. Zachte kleuren, verfijnde materialen en minimalistische vormen spelen daarbij een hoofdrol, zoals is te zien bij deze opzetwastafel uit de Antao-collectie, die verder onder meer bestaat uit baden, kranen, badmeubelen, spiegels en toiletten. De Antao-opzetwastafels zijn er in uiteenlopende vormen en verschillende kleuren, zoals deze wastafel in de afwerking ‘Luxury Allbeige Life on Mars’.
Het nieuwe ligbad Nuio Duo van Kaldewei in de Zen Edition zorgt met innovatieve eigenschappen voor een ‘holistische regeneratie’. De high-end uitrusting van de Zen Edition biedt onder meer infraroodwarmte, muziek, licht en een intuïtieve bediening, die de gebruiker helpt volledig tot rust te komen. Kaldewei Heat Wave bijvoorbeeld combineert weldadige en precies regelbare infraroodstralingswarmte met de ergonomische ligbadvorm, die het lichaam zacht omringt en optimaal ondersteunt. De Kaldewei Nuio Duo wordt zo een ‘immersive tub’ die bovendien past in uiteenlopende interieurstijlen. Voor de bediening van alle mogelijkheden is het bad uitgerust met een intuïtief bedieningspaneel met LCD-display. Ontwerper Stefan Diez tekende voor de heldere lijnvoering van de Nuio Duo.
Met het nieuwe Kludi-Touchtronic inbouw-douchesysteem brengt de Duitse kranenspecialist Kludi intelligente besturingsmogelijkheden naar de badkamer. Het ultraplatte ontwerp heeft een framehoogte van slechts 6,5 mm, en het digitale bedieningspaneel maakt intuïtieve bediening van maximaal drie wateruitlaten mogelijk. Bovendien is bediening met Wi-Fi ook mogelijk via een app, die daarbij het water- en energieverbruik weergeeft. Op deze manier kun je zowel op water als op kosten bezuinigen. Met het Multiple User pictogram kunnen instellingen voor maximaal drie gebruikers worden opgeslagen. Er is ook een vergelijkbare Kludi-Pushtronic, met intrekbare knoppen voor mechanische bediening.
Kludi werd enkele jaren geleden overgenomen door RAK Ceramics uit de Verenigde Arabische Emiraten, en de bedrijven deelden dan ook een stand op de ISH. RAK toonde verschillende nieuwe wastafel-collecties, waaronder RAK-Skin – die zich kenmerkt door het tactiele keramiek met steeneffect, dat uitnodigt om te worden aangeraakt, en dat warmte en comfort uitstraalt. De RAK-Skin opbouwwaskommen zijn er in verschillende kleuren, afmetingen en vormen.
De belangrijkste doelstelling van kranenfabrikant Schell is het bewaken van de drinkwaterhygiëne, de bescherming van de gezondheid van gebruikers en het creëren van duurzame water- en energie-efficiënte producten. Het bedrijf brengt regelmatig baanbrekende producten op de markt die zorgen voor besparing op lange termijn. Tal van Schell-kranen kunnen bijvoorbeeld contactloos worden bediend. Dat verbetert de hygiëne voor de gebruikers en bespaart water. Dankzij het intelligente SCHELL-watermanagementsysteem SWS is een hygiënische werking van de drinkwaterinstallatie nog eenvoudiger en doeltreffender. De foto toont de Schell Celis, een elektronische kraan waarmee tot wel 70 procent op water en energie kan worden bespaard in vergelijking met conventionele kranen.
Patricia Urquiola ontwierp voor Duravit Balcoon – een premium badkamercollectie in het middensegment die eenvoudige geometrische vormen en strakke lijnen combineert met tijdloze elegantie en natuurlijke kleuren. Balcoon bestaat onder meer uit baden, wc’s, bidets, waskommen, meubelen en kranen. Door ronde en ovale waskommen op een vierkante sokkel te plaatsen, gaf Urquiola de Balcoon-opzetkommen een architectonische uitstraling. Clay Terra Matt is de centrale kleur van de keramische objecten in de collectie – een tint die de keramiek nog authentieker en handgemaakt doet lijken. Het keramiek is er ook in wit en wit zijde mat, en afgewerkt met de DuraShield beschermende glazuurlaag, die onderhoudsvriendelijke en antibacteriële eigenschappen combineert en zo zorgt voor een bijzonder gevoel van frisheid en zuiverheid. Balcoon is geschikt voor zowel projecten als residentiële badkamers.
Kranenserie Botte van Cristina Rubinetterie is met veel oog voor detail vormgegeven in een poëtische taal die is geïnspireerd op natuurlijke vormen als waterdruppels en door de wind gebeeldhouwde duinen. De zachte lijnen en golvende rondingen roepen delicatesse en sereniteit op, Daarbij vertonen de kranen een zekere bescheidenheid terwijl ze een sterke persoonlijkheid hebben, en traditie met eigentijdsheid combineren. Botte is er in verschillende afwerkingen: Infinity Black PVD, Imperial Black en Brushed Matte Antique Brass. Het ontwerp is van angelettiruzza design.
www.cristinarubinetterie.com/en
De Planox wasplaats-units van het Duitse KWC Professional worden volledig voorgemonteerd geleverd – inclusief kranen en afvoer – en zijn daarmee bij uitstek geschikt voor openbare sanitaire voorzieningen in onder meer sport- en onderwijsfaciliteiten en wasruimtes in fabrieken, maar ook in bijvoorbeeld penitentiaire inrichtingen. Doordat ze kant-en-klaar worden geleverd bieden ze eenvoordelig en efficiënt alternatief voor individueel gecombineerde losse producten. Het heldere minimalistische design van hoogwaardig, recyclebaar roestvrij staal onderstreept het duurzame karakter van units. De rechte voorzijde zorgt voor wasbekkens met royale afmetingen, terwijl dankzij de schuine onderkant het water goed wegstroomt. De geïntegreerde achterwand dient tegelijkertijd als spatscherm. De bovenzijde loopt schuin af, wat het ongewenst plaatsen van voorwerpen voorkomt en zorgt voor stabiliteit.
Ideal Standard, sinds 2023 onderdeel van Villeroy & Boch, breidde de Alu+-collectie uit met verschillende nieuwe varianten. De Alu+ douchesystemen onderscheiden zich door de combinatie van moderne esthetiek en milieubewuste techniek – met producten gemaakt van aluminium met een hoog gerecycled gehalte (84 procent), vrij van chroom en nikkel, en ontworpen om water- en energieverbruik te verminderen. De debietregelaars beperken het waterverbruik tot 12 liter per minuut voor de hoofddouche en 8 liter per minuut voor de handdouche, met extra opties voor een lager debiet van 8 respectievelijk 6 liter. Het kleurenpalet is uitgebreid met onder meer een elegante geborstelde brons-finish, en er zijn nu ook versies met vierkante douchekoppen en met aluminium kranen.
Bathco uit het Spaanse Santander heeft een duizelingwekkend uitgebreide collectie opzet-waskommen, die bovendien uit verschillende unieke modellen bestaat. Die worden gemaakt in het Bathco Atelier, een ruimte voor creatie en experiment waar een groep multidisciplinaire kunstenaars ideeën ontwikkelt en individueel toepast op waskommen – waardoor elk exemplaar een kunstwerk wordt met een uniek karakter. Zo verbindt Bathco Atelier de wereld van de kunst met de keramieksector en de badkamerinrichting. De kunstenaars komen met ideeën, werken aan nieuwe ontwerpen, creëren en experimenteren met de mogelijkheden van schilderen en de versmelting ervan met andere materialen, zoals ijzer- en zanddeeltjes en kristallen. Het Atelier is een samenwerkingsproject van acht kunstenaars die aan elk van de stukken hun persoonlijke stempel, levensstijl en opvattingen over kunst toevoegen.
Met een uitloop van 252 mm biedt de nieuwe Binoptic elektronische wandkraan van Delabie een waaier aan nieuwe inrichtingsmogelijkheden. Dankzij de infrarood aanwezigheidsdetectie aan het uiteinde van de uitloop werd het water automatisch in- en uitgeschakeld. Het debiet is vooraf ingesteld op 3 liter per minuut. De Binoptic kranen combineren doeltreffendheid met esthetiek zijn geschikt voor de meest uiteenlopende soorten publieke ruimtes. Voor vereenvoudigde installatie en onderhoud is er een individuele elektrische sturing (IP65), led-diagnoses helpen om de juiste actie te ondernemen.
Hewi presenteerde de 480-serie, een nieuwe collectie accessoires voor wc’s, wastafels en douches, en tevens een aantal steunrails. Het design is gebaseerd op een tijdloos rond buisontwerp en wordt gekenmerkt door fijn afgestemde radii, minimalistische wandverbindingen en een heldere architectonische uitstraling. De serie bestaat onder meer uit handdoek-houders, haken, wc-rolhouders en -borstels, zeepdispensers en kasten. Er is een ruime keuze aan verfijnde oppervlakte-afwerkingen, zoals gesatineerd roestvrij staal, chroom en poedercoatings in verschillende kleuren, en PVD-coatings in geborstelde of glanzende nuances. De hoogwaardige PVD-coatings zijn een nieuwe toevoeging aan het HEWI-portfolio en bieden extra mogelijkheden voor duurzame en stijlvolle oplossingen. Dankzij de heldere stijl en de robuuste materialen, is de 480-serie een elegante en corrosie-resistente oplossing voor publieke sanitaire ruimtes en de zorgsector.
De Japanse sanitairgigant Toto, altijd al goed voor een reusachtige stand, had dit jaar de gehele Forum-hal afgehuurd voor de presentatie van zijn producten. Toto is een van de eerste en grootste fabrikanten van douche-wc’s (in Japan haast een standaard) – en op de ISH waren daarin verschillende producten te zien. Een voorbeeld daarvan is de Neorest WX, die nu ook verkrijgbaar is een matzwarte uitvoering. Ook nieuw is de vrijstaande tweekleurige Flotation Tub badkuip, die een ideale lichaamspositie mogelijk maakt voor totale ontspanning. Dankzij Toto's ‘Zero Dimension-technologie’ bootst de vorm van het bad de houding van een astronaut na terwijl die gewichtloos in de ruimte zweeft. Deze eyecatcher komt het best tot zijn recht in donkergekleurde badkamers, waar hij zich uitstekend laat combineren met de zwarte Neorest WX douche-wc.
Hotbath uit Alblasserdam presenteerde verschillende nieuwe en vernieuwde kranenseries, waaronder de Chap – een verfijnde samensmelting van klassieke vormgeving en moderne elegantie. De kenmerkende kruisgreep zorgt voor een handgreep die comfortabel in gebruik is, terwijl de uitgebalanceerde details een tijdloze uitstraling geven. De Chap-collectie biedt diverse opties voor de wastafel, waaronder een wastafelmengkraan met draaibare uitloop, een standaard wastafelmengkraan en een 3-gats inbouw wastafelmengkraan. Voor bad en douche zijn er onder meer inbouwthermostaten, een inbouw bad/douchethermostaat met of zonder uitloop en een badrandcombinatie. De Chap-collectie is verkrijgbaar in geborsteld messing PVD en gepolijst zwart PVD.