Projecten

Het nieuwe Focus Filmtheater ligt pal naast de beeldbepalende Eusebiuskerk, op de grens van de Arnhemse binnenstad en het wederopbouwdeel richting de rivierkade. Voor de Tweede Wereldoorlog was het gebied rond de kerk bebouwd; op de plek waar nu het Focus Filmtheater staat, lag de Torensteeg. Na de verwoestingen van de oorlog bleef het gebied leeg. De plannen om het nieuwe filmtheater vlak naast de laatgotische Eusebiuskerk te bouwen, werden dan ook niet overal met enthousiasme begroet.
DP6 architectuurstudio was een van de bureaus die gevraagd waren een ontwerp te maken voor het nieuwe filmtheatergebouw. Het bureau bedacht een ontwerp met twee volumes met daartussen een centrale trap die zicht biedt op de kerktoren. “Wij konden met archiefbeelden laten zien dat er tot voor de Tweede Wereldoorlog rondom de kerk bebouwing was geweest”, zegt Robert Alewijnse, architect-directeur van DP6. “We hebben veel overleg-avonden in de buurt gehad, waarop we hebben toegelicht waarom we dit zo wilden bouwen.” Uiteindelijk kwam het ontwerp van DP6 als winnaar uit de polls. “Wij hadden verwacht dat andere bureaus die aan de prijsvraag meededen ook iets zouden ontwerpen met een centrale trap, maar dat bleek niet zo te zijn.”

Torensteeg
Focus en de gemeente Arnhem vonden diversiteit belangrijk voor het nieuwe filmtheater. Alewijnse vervolgt: “Daarbij ging het om zowel diversiteit in aanbod, als diversiteit in doelgroepen. Daarnaast moest het filmtheater verbonden worden met de omgeving. In ons ontwerp hebben we daarom de Torensteeg als structurerend element in het gebouw teruggebracht. Deze ‘Nieuwe Torensteeg’ knipt het gebouw als het ware in tweeën en zorgt ervoor dat je zicht houdt op de Eusebiuskerk.” Niet alleen vanaf de straat heb je dankzij het transparante hart van het gebouw prachtig zicht op de kerktoren, ook binnen in het gebouw kun je hem zien dankzij het glasdak boven de centrale publiekstrap.
De gevel van het Focus Filmtheater sluit aan op de omgeving, met zijn dubbelhoge transparante plint die verwijst naar de hoge winkelramen in de binnenstad, en daarboven het rijk gedetailleerde metselwerk als referentie naar de wederopbouwarchitectuur in de buurt. Voor dit metselwerk maakte aannemer BINX Smartility een complete werktekening en een proefmuur om het speciale kruisverband te testen. Het ruitvormige metselpatroon zorgt voor een mooie differentiatie van de blokken. Doordat de metselpatronen van de gevel naar binnen doorgetrokken zijn, wordt het idee van een steeg die het gebouw doorsnijdt nog versterkt.

Complexe puzzel
Het Focus Filmtheater vormt het voorste gedeelte van een blok; het achterste deel bestaat uit woningen. De ‘Nieuwe Torensteeg’ doorsnijdt dit blok als een transparante binnenstraat, waarin zich de grote publiekstrap naar de zalen bevindt. Omdat het transparante middendeel van het gebouw baadt in het licht, is ervoor gezorgd dat de overgang tussen gangen en zalen geleidelijk verloopt. Alewijnse: “Je gaat altijd via een wat schemerige ruimte de zalen in en uit, zodat de overgang van donker naar licht niet al te abrupt is. Zo’n theatergebouw is een complexe puzzel, omdat je qua logistiek te maken hebt met twee gescheiden circuits: dat voor het publiek, en dat voor het personeel.” Ook voor de benodigde installaties moest er ruimte worden gereserveerd in het gebouw. Vanwege de woningen die aan de achterzijde aan het filmtheater grenzen, waren de akoestische eisen extra scherp. Om de akoestiek van de binnenstraat te verbeteren, hangt hier een groot geluiddempend paneel aan de wand. Het is afgewerkt met een print van het vooroorlogse stratenplan rondom de Eusebiuskerk.

Grand Café
Links van de binnenstraat bevindt zich het Grand Café, dat ook toegankelijk is voor niet-theaterbezoekers. Alewijnse: “Een van de eisen voor het gebouw was, dat het Grand Café en het 
theater apart van elkaar moesten functioneren.” Het Grand Café, dat grenst aan de Sint Jansbeek die langs het gebouw loopt, is een mooie hoge ruimte geworden met een terras op het plein en een laagdrempelige uitstraling. Dankzij de hoge glazen pui kun je vanaf de straat goed zien wat er binnen gebeurt. Boven de bar is het plafond verlaagd, hier zijn veel installaties weggewerkt. Voor de bekleding van het zitmeubilair zijn de Kvadrat-stoffen ‘Fjord’ en ‘Reef’ gebruikt, in verschillende tinten bruin en turquoise/blauw.
Rechts van de ‘Nieuwe Torensteeg’ is de entree van het filmtheater. Het filmtheater heeft vijf zalen, zaal twee is geschikt voor zowel theater- als bioscoopvoorstellingen. Alewijnse: “Zaal 1 ligt deels ondergronds, in de historische laag. Voordat met de bouw begonnen werd, is hier archeologisch onderzoek gedaan.” Daarnaast bevindt zich op de bovenste verdieping nog een ’buitenzaal’, een groot dakterras waar openluchtvoorstellingen kunnen plaatsvinden. De royale foyer op de eerste verdieping ligt aan de glazen pui, zodat je er een mooi uitzicht hebt over het plein.

Integraal ontwerp
Niet alleen qua ontwerp, maar ook als het gaat om energieprestaties is het Focus Filmtheater een vooruitstrevend gebouw geworden. Het energieverbruik is tot het minimum teruggebracht dankzij onder meer ledverlichting, zonwerende beglazing en een goede ventilatieregeling met vraaggestuurde ventilatie in de kantoren. Daarmee voldoet het integraal ontworpen gebouw nu al aan de Beng-eisen (Beng staat voor Bijna Energie Neutrale Gebouwen), die in 2021 de huidige EPC-eisen voor nieuwe gebouwen gaan vervangen. Dat dit alles in zeven maanden ontwerptijd en tien maanden bouwtijd gerealiseerd kon worden, is te danken aan het integrale ontwerp en de goede samenwerking tussen architect, constructeur en aannemer. Alewijnse: “Als je naar onze eerste ontwerpen voor het gebouw kijkt, zie je dat het uiteindelijke Focus Filmtheater hier eigenlijk nauwelijks van afwijkt.”